Het uur van de wolf
Privé-detective Varg Veum op zoek naar de waarheid achter misdaden uit een duister verleden. Een landverrader die de dood van heel wat verzetslui op zijn geweten heeft, verdwijnt jaren na de oorlog opeens spoorloos. Ook voor een andere merkwaardige gebeurtenis, de explosie in een verffabriek, kan niemand verantwoordelijk worden gesteld. Rechercheur Hjalmar Nymark vermoedt een verband tussen deze twee zaken en blijft ook na zijn pensionering enig speurwerk verrichten. Op een dag raakt hij in zijn stamcafé aan de praat met privé-detective Varg Veum. Veum wordt meegesleept door de volharding en het rechtvaardigheidsstreven van Nymark met wie algauw een hechte vriendschap ontstaat. Daarmee is de grondslag gelegd voor een intensieve speurtocht waarbij Veum al zijn scherpzinnigheid moet aanwenden om niet zelf het slachtoffer te worden. Zeker nadat zijn vriend Nymark zijn speurzin met de dood heeft moeten bekopen, bijt Veum zich vast in de ogenschijnlijk onsamenhangende misdrijven.
Boekgegevens
Titel: Het uur van de wolf (1997)
Auteur: Gunnar Staalesen
Originele titel: I mørket er alle ulver grå (1983)
Vertaling: Annemarie Smit
Uitgeverij: Meulenhoff
ISBN: 90-290-6044-1
Omvang: 261 p.
Gelezen: 01-2004 / 10-2009
BOB-score 3/5
De Noorse volksziel op een bord
"Wat moet je doen als het juni is en de dagen donker zijn, als de regen als vuile gootsteendoekjes
tegen je raam slaat, je beste vriend in het ziekenhuis ligt, de plaatselijke eerstedivisieclub
in sneltreinvaart afzakt naar de tweede, je aquavitfles leeg is en je je geen nieuwe kunt veroorloven?"
Deze deprimerende vraag komt op bij Varg Veum, privé-detective uit het Noorse Bergen. Veum is
vaste klant in een nabijgelegen eetcafé waar hij vriendschap sluit met de gepensioneerde rechercheur
Hjalmar Nymark. Nymark vult zijn lange lege dagen met een doos vol knipsels van onopgeloste zaken.
Tijdens het delen van een fles druivenbrandewijn vertelt Nymark aan Veum over de grote brand die
heeft gewoed in de lokale verffabriek. Bij de explosie zijn vijftien dodelijke slachtoffers gevallen.
De vraag die Nymark bezighoudt is of de voorman de directie heeft geïnformeerd over de gebreken
in de installatie. De directie heeft het altijd ontkend en de voorman zelf is onder verdachte
omstandigheden om het leven gekomen bij de brand.
Omgekomen in verdachte omstandigheden is het kenmerk van de slachtoffers die landverrader Harald
Wollf maakte tijdens de tweede wereldoorlog. Wolff heeft na de oorlog zijn straf uitgezeten en
werk gevonden in de verffabriek. Na de explosie behoort Wolff tot de overlevenden die de fabriek
op tijd konden verlaten.
Jaren later wordt Wolff dood aangetroffen en zijn er sterke vermoedens dat de voormalige verzetsleden
wraak hebben genomen op Rattengif zoals de bijnaam van Wolff luidt. De obsessie van oud-politieman
Nymark voor de brand in de verffabriek verandert voor Veum van een interessant gespreksonderwerp
in een onderzoek wanneer Nymark opzettelijk wordt aangereden.
Wie heeft er baat bij dat de ramp in de verffabriek niet weer wordt opgerakeld? Is het de steenrijke
eigenaar die nog maar zelden in Noorwegen verblijft of spelen de voormalig verzetsleden een rol?
Wanneer de doofpot open dreigt te gaan beginnen er meer slachtoffers te vallen.
"Ik gebruikte de maaltijd in een van die cafetaria's die de Noorse volksziel op een bord
serveren: waterige aardappels, kapotgekookte groenten en een stuk worst dat in een poel van vet
naar adem ligt te happen."
Gunnar Staalesen gebruikt de taal op een speelse manier om zijn observaties van de samenleving
vorm te geven. Hij schildert met woorden zijn liefde voor de door het klimaat geteisterde stad
Bergen. Hierbij jaagt zijn rusteloze antiheld Varg Veum in een troosteloos decor eenzaam maar
vasthoudend op zijn prooi. De stereotype privé-detective die geholpen door drank en bijtende humor ten koste van alles het onrecht bestrijdt.
Recent werd een start gemaakt met de tweede serie van zes verfilmingen met de acteur Trond Espen
Heim in de hoofdrol en komt de uitgever met de herdruk van twee boeken.
Varg Veum is weer helemaal terug.
'Ja toe zeg, zo kan die wel weer'
Op de kaft staat dat Gunnar Staalesen in het spoor van het Zweedse paar Sjowall en Wahloo (hij schreef eerder 'De Vrouw in de Koelkast') een dwarsdoorsnede wil geven van de maatschappij waarin hij leeft. Dat die maatschappij zo naargeestig is, komt mede door de duistere blik waarmee Varg Veum de wereld om zich heen beziet. Hij is alleen en zal het blijven, daar kun je vergif op innemen. De liefde is voor hem niet weggelegd en dat maakt hem, een achtenswaardig man, zwartgallig. Soms krijg je de neiging om te roepen 'Ja toe zeg, zo kan die wel weer' of ligt zelfs de lach op de loer als de regen voor de zoveelste maal ongenadig neerplenst in een grauwe straat. Met andere woorden: een klein zonnestraaltje zou hier en daar gewenst zijn. Maar Staalesen schrijft goed, zijn intrige is spannend en in die Scandinavische landen zijn ze blijkbaar nu eenmaal zo. Ze zien van veel flessen drank de bodem, dat scheelt.
Willy Wielek in Trouw - 25/04/1997