Ik hou van fictie en van feiten

In haar jeugd speelde Carin Gerhardsen saxofoon in een punkbandje. Na haar studie wiskunde aan de universiteit van Uppsala was ze als consultant werkzaam in de IT en in 1992 schreef ze al eens een filosofische roman. Aangemoedigd door haar echtgenoot pakt ze het schrijven weer op en levert in één keer drie misdaadromans af bij haar uitgeverij. Centraal in deze drie boeken staat politieman Conny Sjöberg die werkzaam is in het politiedistrict Hammarby in Stockholm.


Haar eerste boek Peperkoekenhuis verscheen onlangs in een vertaling van Kim Snoeijing bij uitgeverij Querido. Voor Ezzulia reden genoeg om deze in Nederland debuterende wiskundig onderlegde punksaxofonist met een passie voor moord eens nader te verhoren.

Over geheim agenten

Wie is Carin Gerhardsen?
'Ik ben geboren in 1962 en opgegroeid in Katrineholm. Momenteel woon ik in Stockholm met mijn man en onze twee kinderen. Mijn eerste boek was een filosofische roman die in 1992 verscheen. Na dit boek stopte ik met schrijven en stortte ik me op mijn werk als IT consultant. Mijn schrijfambities bleven sluimeren en het was mijn man die me overhaalde mijn talent weer te gaan gebruiken. Ik besloot me te richten op misdaadromans en nadat ik er drie had geschreven kon ik de Hammarby-serie verkopen aan de Zweedse uitgeverij Ordfront.’

Waarom wil een wiskundige die werkt met feiten fictie schrijven en dan speciaal misdaadromans?
‘Ik hou van zowel van fictie als van feiten. Meer dan twintig jaar geleden sprak ik in een pub met een vriend over ons grootste talent. Ik hoorde mezelf voor de zoveelste keer zeggen dat ik een boek zou schrijven. En deze keer voegde ik de daad bij het woord en schreef mijn debuutroman. Voor een wiskundige is het paradijselijk om woorden te laten vloeien en tot bloei te laten komen en voor mij als schrijver is het een verademing om te werken aan een duidelijk gedefinieerd probleem dat maar één oplossing kent. Bij het schrijven van misdaadromans word ik geholpen door mijn probleemoplossend vermogen en de logica. ’

Eerder schreef je een filosofische roman onder de name Carin Behrman met een link naar Beiroet. In dit boek zit ook een link naar Libanon. Waarom de verandering van naam, genre en waarom de interesse in Libanon?
Mijn debuutroman verscheen toen ik negenentwintig was en ik was erg naïef over het uitgeven van een boek. Mijn beeld was dat een goed boek zichzelf verkocht maar ondanks de positieve recensies werden door een gebrek aan marketing niet veel lezers bereikt. Ik besloot me te concentreren op mijn werk als consultant totdat mijn man en reden van mijn naamsverandering mij overtuigde om het nog eens te proberen maar deze keer met een meer volwassen aanpak. Aangezien ik altijd al dol was op het lezen van misdaadromans en het oplossen van wiskundige problemen, besloot ik aan de slag te gaan met het misdaadgenre. Maar zonder hierbij, en dat is mij voor zeer belangrijk, de filosofische en literaire kant los te laten..
Met betrekking tot Libanon vind ik het land zeer interessant met een zeer treurige geschiedenis. De inspiratie voor mijn debuutroman kwam door de vrijlating van de gezant van de Church of Engeland, Terry Waite, die een steun en toeverlaat was voor de andere gijzelaars tijdens een periode van vier jaar gevangenschap in Libanon.'

In de buurt wonen twee geheim agenten van Säpo. Moet je in de gaten worden gehouden of zijn ze op een speciale missie als vraagbaak voor schrijvers?
Lachend) Het is een kwestie van geluk hebben. Toevallig zijn het onze buren en erg goede vrienden. Zo bijzonder geheim zijn ze nou ook weer niet, ze werken in alle openheid. '

Kun je vertellen hoe het schrijfproces bij je werkt. Blijkbaar werk je aan een synopsis voor deel vier. Hoeveel van het verhaal ligt dan al vast?
'Mijn werk aan de synopsis wordt grondig aangepakt. Doel is dat het hele boek in detail is uitgevonden voordat ik begin met schrijven. Ik kan maanden spenderen alleen met nadenken over het verhaal. Maar wanneer die fase is afgerond dan klinkt mijn keyboard als een mitrailleur. Eigenlijk dezelfde manier van werken die ik gebruikte tijdens mijn periode als systeemontwerper..’

in hoofden kruipen

Peperkoekenhuis is vormgegeven naar een school Solkullen in Katrineholm waar je bent opgegroeid. Hoe belangrijk is het om een setting te kiezen die je zelf goed kent?
'Zeer belangrijk. Ik heb in die omgeving een aantal moeilijke jaren doorgemaakt. Echter zonder die ervaring was het voor mij niet mogelijk geweest om dit boek te schrijven '

Het boek gaat over uit de hand gelopen pesterij. Je bent zelf ook gepest maar in tegenstelling tot Thomas zeer succesvol uit deze moeilijke jeugdperiode gekomen. Wat is het verschil?
'Ik heb altijd mensen om me heen gehad die van me hielden en respecteerden. Ik ben daarbij ook positief ingesteld en kijk altijd naar de mogelijkheden die voor me liggen. Dus hoe slecht het ook ging: ik dacht altijd dat het de volgende dag beter zou gaan. Ik ging iedere morgen met een grote glimlach naar school'

Je wisselt het politieonderzoek af met het dagboek van de moordenaar. Waar komt dit inlevingsvermogen in een verstoorde geest vandaan?
'Ik ben sterk geïnteresseerd in het verhaal achter ieder mens. Hierbij verplaats ik me in elk van mijn personages of ze nu een hoofd- of een bijrol spelen. Het maakt voor mij hierbij niet uit of ze dader of slachtoffer zijn.'

Peperkoekenhuis gaat over wraak nemen maar ook over het niet ingrijpen en verantwoordelijkheid nemen. Een belangrijke boodschap naar de samenleving. Is de verpakking in een misdaadroman dan de manier om een groot publiek te bereiken?
'Ik denk van wel. Bijna iedere lezer houdt op zijn tijd van een goed misdaadverhaal. De sensatie laat je tijdens drukgevulde dagen eigenlijk meer tijd besteden aan het boek dan je kunt missen. Soms is het de geruststelling dat aan het einde van het boek alle antwoorden beschikbaar zullen zijn. Verder bevatten de beste misdaadromans veel meer dan alleen maar een simpel misdaadverhaal en zorgen zo ook voor een intellectuele voldoening.'

Het bespreken van sociale misstanden is karakteristiek voor Scandinavische misdaadromans en begon al met Sjöwall & Wahlöö. Is dit de reden dat de misdaadromans ook zo succesvol zijn buiten Scandinavië?
'Ik denk dat dat zeker een deel van het succes is. Maar ook het vermogen van goede schrijvers zoals Sjöwall & Wahlöö en Karin Fossum om in het hoofd te kruipen van hun personages vind ik erg Scandinavisch.'

Je bent zelf een fan van Sjöwall & Wahlöö en Karin Fossum. Kun je aangeven wat Conny Sjöberg, jouw personage, anders maakt dan zijn collega's Martin Beck of Konrad Sejer?
'Conny Sjöberg gaat, in tegenstelling tot Martin Beck, niet gebukt onder een moeizaam leven buiten zijn werk. Sjöberg is grappiger dan Sejer, heeft een levendig liefdesleven en kan af en toe echt uit de band springen. Aan de andere kant kunnen ze beide reflecteren en zijn ze sympathiek. Ik denk dat ze elkaars gezelschap zouden waarderen onder het genot van een fles whisky. Wellicht een beetje te veel van het goede voor Sejer maar Sjöberg zou hem waarschijnlijk wel kunnen ompraten.'

Conny Sjöberg is een redelijk tevreden familieman. Collega Mons Kallentoft zei in een interview dat een politieman zonder relatieproblemen te saai is om over te schrijven. Komt Sjöberg nog in zwaar weer of bent je het niet eens met Kallentoft??
(Lachend)'Een beetje van beide. Sjöberg komt nog in zwaar weer, maar daar ga ik nog niets over vertellen. Ik ben het eens dat het noodzakelijk is dat er ook buiten het politiewerk zaken spelen die de belangstelling van de lezer voor het personage moeten vasthouden. Maar dit hoeft natuurlijk niet altijd in de relationele sfeer te zijn'

en de moordende concurrentie

Je collega schrijver Jens Lapidus schreef dat het tijd is voor een nieuw tijdperk in het Zweedse misdaadgenre. Herken je deze roep naar vernieuwing?
'Zeker, maar niet door het creëren van superhelden en daarmee het loslaten van de geloofwaardigheid van het genre. De politie is en zal altijd de organisatie zijn die misdaden oplost. Indien de uitgevers wat kieskeuriger waren over de kwaliteit van wat wordt uitgebracht dan zou er meer ruimte zijn voor echt goede boeken, misdaadromans en ander werk. En ook voor vernieuwing.'

In het boek kiest rechercheur Petra Westman voor een aanpak die haar niet verzwakt ten opzichte van haar mannelijke collega's, een thema dat je zelf herkent uit een technisch werkveld met veel mannelijke collega's?
'Het was nooit mijn bedoeling om Petra's probleem een probleem tussen mannen en vrouwen te laten zijn. Haar situatie is privé en logisch dat ze hierbij terughoudend is ten opzichte van haar collega's. Persoonlijk heb ik altijd gehouden van de samenwerking met mannen. Op de een of andere manier heb ik sneller een klik met mannelijke collega's. Waarschijnlijk een gevolg van mijn jeugd waarin ik liever voetbalde dan met poppen speelde..
Zolang het personage interessant is maakt het voor mij niet uit of het een man of een vrouw is. Hopelijk geldt dat ook voor mijn lezers.'

Hoe moeilijk is het om als nieuwe schrijver je een plek te veroveren op een behoorlijke gevulde markt? Helpt het hierbij om een vrouw te zijn in vergelijking met vorige vraag?
'Het is inderdaad extreem moeilijk en de concurrentie is moordend. Mede hierom heb ik eerst drie misdaadromans geschreven voordat ik mijn werk aanbood aan de uitgever; ik wilde op deze manier uitsteken boven de rest. Nu mijn werk wordt gepubliceerd en dat doel bereikt is zou ik graag willen dat mijn lezers ontdekken dat mijn werk bijzonder is. Ik hoop oprecht dat de sekse van de schrijver los staat van het succes. Een goed boek spreekt voor zich zelf..'

Je schrijft met perspectiefwisselingen die zich goed lenen voor een film. Zijn er concrete plannen voor verfilming en speel je hierin zelf een actieve rol?
'Er is belangstelling voor het verfilmen van mijn boeken maar er zijn nog geen concrete plannen. Ik ben wel gevraagd of ik belangstelling zou hebben om mee te werken aan de scenario's voor extra afleveringen. Meeschrijven aan extra scenario's lijkt me erg leuk.'

Laatste vraag: welke ambitie is nu nog over nu je internationaal een succesvol schrijver bent?
'Om nog succesvoller te worden natuurlijk! Ik wil mijn misdaadromans wel gaan afwisselen met andere genres. Waaronder filosofische romans zoals ik initieel van plan was.'

© Interview Oktober 2009 voor Ezzulia.nl
door Ronald de Jong