Een goede schrijver leest veel

In Nederland debuteerde de Zweedse schrijfster Kristina Ohlsson in 2010 met Ongewenst in een vertaling van Edith Sybesma. Een jaar later zag het tweede deel, met de titel Verzwegen, het daglicht, wederom in vertaling van Edith Sybesma. In beide boeken is de hoofdrol weggelegd voor criminologe Fredrika Bergman die deel uitmaakt van het rechercheteam van Inspecteur Alex Recht uit Stockholm.
Voor haar tweede boek ontving Kristina Ohlsson de nominatie voor beste Zweedse misdaadroman 2010. Intussen is deze zomer in Zweden haar derde boek verschenen en lijkt deze nieuwe schrijfster haar draai te hebben gevonden in het genre van de misdaadromans.




Ezzulia zocht contact met de schrijfster die werkzaam was bij de Zweedse geheime dienst en die tijdelijk in Wenen woont om van haar te horen wat haar drijft, wie haar vaste hoofdpersoon is en over de belangrijkste boodschap uit haar tweede boek Verzwegen waarvan ze hoopt dat het wordt verfilmd

Schrijven als ambacht

Kun je ons vertellen wie Kristina Ohlsson is?
'Ik ben een tweeëndertigjarige schrijfster van misdaadromans die ook werkzaam is als Counter Terrorism Officer bij het OSCE in Wenen. In 2007 begon ik met het schrijven van boeken en sinds dat moment is er bijna sprake van een verslaving: ik moet gewoonweg continu een nieuw boekproject onder handen hebben.'

We zullen niet verder ingaan op je werk voor de Zweedse geheime dienst Säpo en je functie bij de OSCE hoewel dat zeer opwindend klinkt.
Kun je vertellen waarom je bent begonnen met het schrijven van misdaadromans?
'Mijn werk is jammer genoeg niet half zo spannend als je zou denken. Ik heb eigenlijk altijd al geschreven, zelfs als kind maakte ik al verhalen en dwong ik mijn vrienden om ze te lezen. In de zomer van 2007 was ik zo verveeld geraakt door mijn werk dat ik iets meer uitdaging zocht voor mijn vrije tijd. Dat was het moment dat ik begon met het schrijven van een misdaadroman. Ik had al eerder geprobeerd om andere boeken te schrijven maar uiteindelijk besloot ik dat een misdaadroman waarschijnlijk het meest geschikt was voor iemand die zelf haast niets anders leest.'

Waar leerde je het vak van het schrijven en zie je het ook als een ambacht?
'Ik leerde het schrijven van misdaadromans door het lezen van boeken van andere schrijvers en vervolgens te proberen om iets beters te schrijven. Je zult nooit een goede schrijver worden wanneer je niet zelf veel leest en schrijft. Ik zie het vak schrijven zeker als een ambacht.'

Je hebt inmiddels drie boeken over Fredrika geschreven. Kun je iets vertellen hoe het schrijven van een boek bij jou verloopt?
''Ik schrijf een korte synopsis en schrijf vervolgens het boek. Voor mij verloopt het proces van een roman schrijven erg eenvoudig. Ik schrijf tien tot vijftien pagina's per dag die ik vervolgens opnieuw bewerk. Het bewerken neemt behoorlijk veel tijd in beslag, iets wat veel mensen vaak schijnen te vergeten. Er wordt geregeld gedacht dat als het boek geschreven is, dat het klaar is om te worden gepubliceerd. Niets is minder waar!'

Wat is voor jou de ultieme uitdaging wanneer je een misdaadroman schrijft?
'Je moet altijd op zoek naar de juiste toon en het bijhorende tempo van een verhaal. Je wilt niet dat het te snel gaat maar zeker ook niet te langzaam. En het is essentieel om altijd het gehele plot in je achterhoofd te houden wanneer je schrijft.’

Je boeken worden uitgebracht bij Piratförlaget, de uitgeverij die is opgericht door Liza Marklund en Jan Guillou. Guillou is in Nederland onder andere bekend door zijn boeken over geheim agent Coq Rouge. Ken je zijn boeken en ligt dit genre niet dichter bij je eigen werkervaring?
'Ja natuurlijk ken ik de boeken van Jan Guillou! Ik ben een groot liefhebber van zijn latere werk. Toen ik jonger was las ik veel spionageromans, maar tegenwoordig niet meer. Ik word eenvoudigweg niet meer geboeid door het genre en heb zelf geen interesse over hier over te schrijven.’

Je bent met het boek Verzwegen genomineerd voor beste Zweedse misdaadroman 2010. Hoe helpt deze nominatie je als schrijver?
'Het was een grote eer om genomineerd te worden en ik denk dat het me in zekere mate helpt om me te ontwikkelen als schrijver.'

Je hebt je aangesloten bij de Svenska Deckarakademin. Welk doelen streeft de academie na en wat wordt jouw rol hierbij?
'Het belangrijkste doel van de academie is het bevorderen en stimuleren van misdaadliteratuur. Mijn rol is nog niet definitief vastgesteld maar ik zal waarschijnlijk gaan deelnemen aan een van de groepen die jaarlijks schrijvers nomineert voor de verschillende prijzen.'

In hoeverre heeft de academie dit jaar een vergissing begaan door de prijs voor beste Zweedse misdaadroman voor de derde keer aan Leif GW Persson te geven in plaats van aan een jonge veelbelovende schrijfster?
'Ik ben van mening dat altijd de beste man of vrouw moet winnen. Zelfs als dat betekent dat dezelfde persoon keer op keer wint. Het maakt niet uit of je naar sport of naar literatuur kijkt – nummer 1 is nummer 1. En afgelopen jaar was Leif GW Persson zeker nummer 1!'

Het schijnt dat je in je jeugd contact hebt gezocht met de kinderboekenschrijfster Maria Gripe waarvan de boeken over Hugo en Josefin ook in het Nederlands zijn vertaald. Zij waarschuwde je al dat schrijven een eenzaam beroep is. Had ze gelijk?
'Ze had zeker gelijk en dat is voor mij ook de reden dat ik niet overweeg om mijn werk op te geven en alleen maar te schrijven. Ik zou dan diverse schrijfprojecten tegelijk moeten doen en zorgen dat ik dagelijks ook nog mensen zou ontmoeten.'

Overeenkomsten

In de twee boeken die nu in vertaling zijn verschenen maken we uitgebreid kennis met de criminologe Fredrika Bergman. Zij maakt deel uit van het burgerpersoneel binnen de Stockholmse politie en werkt in het team van Inspecteur Alex Recht.

Wat kun je vertellen over Fredrika Bergman, wat drijft haar?
'Fredrika is een erg analytisch ingesteld persoon die het liefst alleen werkt en haar instinct volgt.'

In de eerste twee boeken werkt ze samen met Alex Recht, een typische politie-inspecteur, competent en resultaatgericht en met Peder Rydh, een kundige maar macho rechercheur die vindt dat burgerpersoneel en vrouwen niet thuishoren in het politiekorps.
Waarom zijn juist beide personages zo geschikt om naast Fredrika op te treden?
'Ik wilde een groep samenstellen die bestond uit een aantal sterke individuen die goed met elkaar kunnen samenwerken maar niet op elkaar lijken. Verder zijn er al veel te veel oude, gescheiden en drinkende politiemannen in de Zweedse misdaadliteratuur. Ik was behoorlijk uitgekeken op dit stereotype en wilde iets nieuws brengen.'

In haar privéleven heeft Fredrika een relatie met een veel oudere en getrouwde professor. In het tweede boek is ze zwanger van hem en wil ze dat hij kennis maakt met haar ouders. Fredrika kiest in haar privéleven dus niet de makkelijke maar voor de schrijver misschien wel meest interessante route.
Is dit ook de reden dat je dit pad voor haar hebt gekozen?
'Ik wilde haar een niet zo conventioneel privéleven geven en om die reden heb ik haar in een relatie met een veel oudere man gestopt.'

We zullen niet vragen of je ook een relatie hebt met een veel oudere getrouwde professor maar kijkend naar het aantal letters in je voor- en achternaam dan komt dat overeen met je hoofdpersoon.
Zijn er meer overeenkomsten tussen jullie?
(lachend) 'Die overeenkomst in namen was me nog niet opgevallen. Maar er zijn wel degelijk een aantal andere overeenkomsten. We werken beide als burger in een politieorganisatie en we zijn beide gestart als single. En verder is Fredrika iets minder ontspannen dan ik zelf ben.'

Kun je vertellen hoe Fredrika zich heeft ontwikkeld na drie boeken?
'Ik denk dat ze meer volwassen is geworden en haar relatie met Spencer is zeer serieus geworden. Verder blijft ze worstelen met haar dromen en verwachtingen en blijft ze zich afvragen of het besluit om voor de politie te gaan werken wel verstandig was.'

In hoeverre plan je de karakterontwikkeling vooruit, met andere woorden: weet je al wat er met Fredrika en haar collega's Alex en Peder gaat gebeuren in de volgende boeken?
'Niet echt. Zelfs ik was verrast toen Spencer plotseling zijn vrouw verliet om te gaan samenwonen met Fredrika.'

Verzwegen en Ongewenst

Je hebt met Verzwegen een fraaie misdaadroman geschreven over aan de ene kant mensensmokkel en andere kant wraak. Een Midzomernachtsprookje dat van het ene op het andere moment verandert in een nachtmerrie.
Waar komen deze duistere ideeën vandaan, word je hierbij geďnspireerd door je werk?
'De inspiratie komt maar heel weinig uit mijn werk maar des te meer uit boeken en films. Het uitwerken van ideeën kost tijd. Vaak heb ik mijn idee al maanden in mijn hoofd voordat ik pas echt begin met het schrijven van het verhaal. Uitzondering hierop vormt mijn eerste boek Ongewenst, dat ik direct begon te schrijven op het moment dat ik het idee kreeg om het verhaal te vertellen over een kind dat uit een trein ontvoerd wordt.'

We lazen wat feedback van lezers die moeite hadden om de hoeveelheid personages uit elkaar te houden. Is dat ook een uitdaging voor de schrijver?
'Het is best uitdagend voor de schrijver om de samenhang goed te bewaken maar het is wel iets dat steeds beter gaat en steeds eenvoudiger wordt naarmate de ervaring groeit.'

We herkennen dat kerken in Europa soms onderdak verlenen aan illegale immigranten. Is het verhaal uit Verzwegen gebaseerd op Zweedse feiten?
'Nee, niet zover ik weet en zeker niet als zodanig bedoeld. Het is waar dat kerken soms asielzoekers helpen maar het boek is niet gebaseerd op een specifiek verhaal of feiten.'

Wat is voor jou de belangrijkste boodschap in het boek Verzwegen?
'Dat sommige conflicten eeuwig kunnen duren en dat mensen in nood bereid zijn om alles te doen om te overleven en een fatsoenlijk leven te leiden. Hiermee worden ze een attractief en eenvoudig doelwit voor iedereen die misbruik wil maken van hun wanhoop.'

Klinkt als een boodschap over de hedendaagse samenleving. Waarom lenen misdaadromans zich hier goed voor?
'Ik weet het niet, doen ze dat? Ik zeg altijd dat mijn eerste en belangrijkste reden om te schrijven het vermaken van mijn lezers is. Vermaken. Niet onderwijzen, niet opvoeden. Sommige auteurs denken hier anders over en gebruiken de misdaadroman om zoveel mogelijk mensen te bereiken. Wat natuurlijk een slimme aanpak is wanneer je de hoeveelheid mensen in beschouwing neemt die misdaadromans leest?'

Wat maakt de Scandinavische schrijvers dan zo succesvol?
'Ik denk dat het in zit in een combinatie van factoren. We schijnen goed te zijn in het creëren van interessante personages die lezers willen volgen en we verzinnen spannende onderzoeken om over te schrijven. Het is een goede zaak dat er ook zo veel van ons zijn; de competitie dwingt ons om steeds betere boeken te schrijven.'

Veel van de Zweedse misdaadromans zijn verfilmd zoals Wallander, Van Veeteren en Inspecteur Winter. Zien we Fredrika binnenkort ook op het scherm en wie zou haar rol moeten spelen?
'Ik hoop echt dat Fredrika ook op het scherm komt en we onderhandelen op dit moment met een bedrijf over de filmrechten. Wie haar rol moet spelen? Ik heb hier lang over nagedacht en heb nog niet echt een goed antwoord op deze vraag. Misschien Lina Englund, een zeer getalenteerde Zweedse actrice.'

Laatste vraag. Je derde boek met Fredrika in de hoofdrol, Änglavakter, is in Zweden gepubliceerd. Je woont intussen in Wenen, is er nog genoeg tijd over voor een vierde boek en ligt er een ambitie voor een serie van tien?
'Ik heb zojuist mijn vierde boek afgerond. Maar deze keer was het echt moeilijk om de tijd te vinden om het te schrijven. Ik weet niet zeker hoeveel boeken ik over Fredrika wil schrijven. We zien wel. Misschien schrijf ik er zes of misschien wel vijftien.'


© September 2011 voor Ezzulia.nl
interview Ronald de Jong