De laserman
Rond de jaarwisseling van 1991 heerst er paniek in Stockholm en leeft de bevolking in angst.
Een onbekende dader, gewapend met een lasergeweer, schiet in totaal elf mensen neer. Een van
de slachtoffers overlijdt, de anderen raken zwaar gewond - sommigen worden voor de rest van
hun leven invalide. Het enige dat de slachtoffers gemeen hebben, is hun donkere haar.
In diezelfde periode beleeft Zweden de ernstigste economische crisis sinds vele decennia.
In het spoor daarvan komt een nieuwe, militant racistische beweging op. Overal in het land
worden asielzoekerscentra met molotovcocktails bestookt. In het parlement spreken politici
van de nieuwe ultra-rechtse partij Ny demokrati opruiende taal over allochtonen die misbruik
maken van sociale voorzieningen.
De aanslagen door de laserman ontketenen de grootse politiejacht sinds de moord op de Zweedse
premier Olof Palme. Na tien maanden wordt John Ausonius - de laserman - onder dramatische
omstandigheden gearresteerd. Hoewel hij ontkent de aanslagen te hebben gepleegd, wordt hij
tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld. Na bijna tien jaar gezwegen te hebben, besluit
John Ausonius de aanslagen te bekennen, inclusief de twintig door hem gepleegde bankovervallen.
Behalve met de politie wil Ausonius slechts met één persoon spreken -
de journalist en schrijver Gellert Tamas.
Boekgegevens
Titel: De laserman (2007)
Auteur: Gellert Tamas
Originele titel: Lasermannen. En berättelse om Sverige (2002)
Vertaling: Ron Bezemer en Renee Lelieveld
Uitgeverij: De Rode Kamer
ISBN: 90-781-2406-7
Omvang: 464 p.
Gelezen: 10-2007
BOB-score 4/5
Ontspoord
De laserman vertelt het verhaal van de Zweedse samenleving die worstelt met zichzelf. De
opkomst van de ultra-rechtse partij Ny demokrati die zich een plek verovert in de Zweedse
politiek met een haatzaaiend partijprogramma dat bevolkingsgroepen uit elkaar drijft.
Politici die door het verstrekken van onjuiste informatie over allochtonen een klimaat creëren
waarin militante bewegingen overgaan tot aanslagen op minderheden. Een verhaal dat overeenkomsten
vertoont met de Nederlandse samenleving waar de LPF met een partijprogramma kwam waarbij
culturele verschillen tussen allochtone en autochtone bevolkingsgroepen werden uitvergroot
en de nadruk, ook vaak via de media versterkt, werd gelegd op de rotte appels in de
allochtone mand.
De laserman vertelt ook het verhaal over John Ausonius, een man die met een lasergeweer door
Stockholm trekt en hierbij mensen van allochtone afkomst neerschiet. De journalist Geller
Tamas heeft na talloze interviews waar onder met Ausonius zelf, een indrukwekkende reconstructie
gemaakt over hoe deze ontspoorde Zweed tot zijn daden kwam.
Geboren uit een Duitse moeder en Zwitserse vader groeit het zwartharige buitenbeentje Ausonius,
die door zijn ouders Wolfgang is genoemd, op in het Zweden van kort na de oorlog. Nadat zijn
vader het gezin verlaat blijven Ausonius en zijn broer achter bij een moeder die in hoge mate
stuurt op 'Ordnung muß sein'. Op de Duitse school komt Ausonius in aanraking met Gustav met
wie hij een hechte vriendschap aanknoopt. Mis gaat het pas als Ausonius vroegtijdig het
Gymnasium verlaat en hij via allerlei onderbetaalde baantjes in zijn eigen levensonderhoud
moet voorzien. In deze fase neemt zijn agressiviteit steeds verder toe hetgeen uiteindelijk
leidt tot een opname in een psychiatrische inrichting. Door zijn intelligentie is Ausonius
in staat om de behandelaars op een verkeerd spoor te zetten en komt hij weer terug op straat
waarbij hij zelfs wordt geselecteerd voor het volgen van een officiersopleiding in het Zweedse
leger. Na het leger komt Ausonius onder andere aan inkomsten door te frauderen met girorekeningen.
En van hieruit wordt de spiraal steeds gewelddadiger van agressie, bankovervallen tot het
beschieten van allochtonen.
Via een grootschalig onderzoek, het grootste na de moord op Olaf Palme, volgt de lezer in
dit boek de jacht van de politie op de laserman. Hierbij worden de aanslagen chronologische
vertelt en krijgt de lezer ook inzicht in de achtergrond van de slachtoffers. Tussen de verhalen
van de slachtoffers door wordt het levensverhaal van John Ausonius beschreven.
De laserman is een non-fictie roman die zich laat lezen als een thriller. Onderzoeksjournalist
Geller Tamas heeft met dit boek een krachtig tijdsbeeld geschetst over een zwarte bladzijde
in de Zweedse geschiedenis. Een bladzijde waarbij er een politiek klimaat in stand werd gehouden
dat een hoge mate van racisme tolereerde. Een bladzijde die in Nederland ook geschreven zou
kunnen worden als politici zoals Geert Wilders het voor het zeggen krijgen en media, commercieel
gedreven, hun macht misbruiken om de samenleving te polariseren.
Aanbevolen als thriller met een boodschap.